Monday, October 29, 2007

Laaremh (Choir Rehearsals) remh vaengah sai ham tueng neh sai ham tueng pawh ming hamkoi

Olroekna a toi


Hikah laaremh (Choir Rehearsals) kawng hetah, bangdongahlae ka thut hamla ka ngaih ti atah, Pathen ram hamla lumlaa neh bi aka bi, Pathen bibikung rhoek, laaremh a ka cangpueikung, laaremh aka sa rhoek loh, thlangvan bangla ming saeh, diklai pum paluk neh avai u rhoi la ming saeh ka ti dong ah hikah kawng he a yol ka thut la om. Hikah laaremh kawng hetah, tael sih ti koi nih, bahoeng la kaa tih, tahae kah ka tael dong ah tah, laaremh aka cangpueikung, te pawt atah Laavaihkung (conductor) loh a ming ham koi he ni ka tael la a om. Music director or Music minister aka om pawh pumim kah Pastor long khaw a ming ham rhoe la a ngoe. Tebueng mueh la, Krica thlangboel boeih neh laaremh a ka sa rhoek long khaw a ming ham a ngoe van bal.

Choir he kai long tah mah Matuu ol la ka kong vaengah “Laaremh” tila ka kong tih, hikah a thuingaihna he tah; thlang khat bueng loh a sai, a sak laa la om pawt tih, thlang a yet loh a sai, a sak laa la om. Hikah choir khui ah he thlang a yolbik pareet he a pa hamla om. Matuu ollung atloe la ka kong bal vaengah “Olthoek” tila khaw om bal. Badongah ti koi nih, choir dongah he oldi (tune, melody, pitch, key) he boeih a pa dong ah ni. Tungpa neh huta rhen pa tih, a sak laa lam khaw om. He khui ah aka pa tah (Soprano, Second Soprano or Mezzo Soprano, Contralto, Alto, Tenor, Baritone neh Bass ect.) ol he pa. Choir (laaremh or Olthoek) he lumlaa (Music) khui atah, bi aka yetbik, aka rhai khaw aka rhaibik, a can khaw a yetbik paek a ngoe la om.

Sai hamkoi

  1. Na thui bangla a can he mhan sak (on time). Thlang boeih a soep pawt akhaw na thui kah a can bangla tong.
  2. Laa na remh vaengah laaremh rhoek loh a sak, a lohna thai hamla vawk nhih tah lumha la vaih pah.
  3. Ol (voice) pakhat bueng he khing na remh mueh la, ol pali (SATB four parts) la a coengthaina hil ah remh. A coengthai atah laaremh rhoek boeih a pa thai te then. Ol pakhat (one voice) bueng he na remh atah, a can he sen sak boeh.
  4. Laaremh vaengah sak hamla aka lolh, sak hamla aka rhai te lumha la na sak muehla, laa a kung lam ka loh a bawt due te,

a) accompaniment neh sa
b) ol pakhat rhip (SATB) te Pianist neh remh
c) laa ollung (words) boeih te accompaniment a pa muehla rhythm neh buelh buelh a

vai u rhoi cala remh. (Sight-reading) ollung te rhythm neh phek phek a vai u rhoi la na

tae sak ni.

  1. Laa aka remh rhoek he khat neh khat kah (quality) he vai u thae pawt dongah, aka thoem lumha thai neh aka thoem lumha thai pawt, te group la na sai vetih, a thoem na thai hamla a mah poek ah na sai sak ni. Spoon feed system he na mhang mah pawh.
  2. Laa na vaih vaengah Music score dongkah a ka om (expression) bangla phek phek na vawk hamla a ngoe.
  3. Sak hamla aka rhai ollung, catlang (passages neutral syllables la, pa, ta, loo) he na mhang tih, na sai hamla om.
  4. Music score dongah sak ham bueng he om pawt tih, pianist hamla khaw a om dong ah, Laa na vaih (conduct) te na duem mueh la, pianist ham khaw na vawk pah a ngoe.
  5. Laa dongah aka yoibik te, lumha la na remh vetih, a nhuuk la aka rhai te na remh ni. Yoi ca dongah caeh taak ham a ngoe moe nih. A yoi lam ka loh a rhai te voeh voeh na caeh atah aka rhai te khaw voeh voeh yoi la om.
  6. Oldi (tune, key) he note neh buelh a vai la na sak sak phoei ah, laa a kun thuk a kun hang na te a mhan cala la remh sak.
  7. Laaremh rhoek (choir members) te tha na paek ni, na koeh khaw na koeh ni.
  8. Laaremh na sai vaengah u khaw a hoeng la om sak boeh.
  9. Laa te a loe la na sak sak mah pawh. Thuina mai ah, a can a boeih tom coeng dong ah, laa a loe loe la mawt ham a ngoe moe ni. A yai cala, a mhan cala buelh buelh na mawt phoei ah, na sai na ngaih te sai sak.
  10. Ta-aep ta-aep a rhoengna thai hamla laaremh rhoek te (musical drills) te sai sak. Thuina mai ah, (rhythm drills, scale drills, vocalizes, crescendo and decrescendo, ect.) Na cang puei laa dongkah drills te ta-aep na sai sak a ngoe.
  11. Laaremh rhoek (choir members) te mawnna, lakuengna, yahna neh, bueirhihna a khueh na thai pawt ham tha na paek ni, a yaakmingna thai hamla khaw na thui caih pah ni.
  12. Thlang lakli ah laaremh a sak thlan ah, a pai dan, a mik dai, thlang a sawk dan, te laavaikung (conductor) loh tha na paek ni, na thuicaih pah ni.
  13. Laavaihkung nang kah laa na vawk, na vaih te laaremh rhoek loh a then cala a mhuhna thai hamla na pai te remh a ngoe.
  14. Laa note bueng te na sai mueh la, a tloe (diction, phrasing, tone quality, blend, balance, interpretation) laa kah a sulam, laa mawt dan, laa a kuihna, laa khat neh khat a vai cala a om ham te ta-aep a ming na hamla na thui pah a ngoe.
  15. Laa na cang puei ham te oepsoeh la (planning) na soi vetih, planning oepsoeh la na sai bangla te na sai ni. Planning na soi bangla na sai mueh la a tloe la daat daat na sai mah pawh.
  16. Laa dongah a rhaibik, sak hamla a ka lolhbik te a can ta-aep na paek ni. A palhna te a mhan la a sak thai hil na remh sak ni.
  17. Laa na vaih te a mhan cala laaremh rhoek loh a sak, a loh thai na hamla na yawm ham a ngoe.
  18. Thucaihna te Laaremh rhoek loh a then cala a yaakmingna hamla na sai ni. Khat neh khat thungna, dawtna khueh pah.
  19. Laaremh rhoek loh Laavaihkung kah a vaih te a lohna thai hamla a paina te remh pah.
  20. Laaremhna te a nawm cala om ham a ngoe. Laaremh rhoek he khaw thinko tak tak caeh a ngoe. A caeh thaina hamla laamawkung loh pakhat khat sai hamla na yawm pah ni.
  21. Laaremh na sai vaengah muithla neh be ham a ngoe
  22. Laa dongka a ka om a sulam banglam te na sak vaengah a soep hamla ngoe tih, Bawipa Pathen taengah na thangthui hamla cala a ngoe.

Sai hamkoi pawh

  1. Laaremh na remh vaeng buengah laa te na sak sak mah pawh. Laa aka mawt nang loh laaremh rhoek te a mahmi poek ngaih ah na sak sak veti, namah loh nhatuun hamla a ngoe.
  2. Laa na vawk vaengah na kut panhih la na mhang mah pawh, na vawk mah pawh. A ngoe na ah ni na mhang eh. Music score dongah expression te a om vaengah ni na mhang hamla a ngoe.
  3. Laa na remh vaengah khat ol yak, khat benla yak na cang pui mah pawh. Pakhat ol te khing na duem sak, na ngol sak, khat ben te tah khing na cang pui mah pawh. A coengthaina khui ah thlangboeih te a pa na thai hamla na yawm ni. Te ni a coeng thai pawt atah, thlang thloep thloep na boel catih (sectional rehearsals) lam te na caeh ham a ngoe.
  4. Soprano buengte lumha la na remh puei mah pawh. A vai u thae cala na remh pui ni.
  5. Laa na remh tak tak vaengah, mavaeng akhaw “sah, sing, go, or ready sing, 1,2,3, go” tila na thui mah pawh.
  6. Music Stand ( Lumlaa a tloengna) mhai ah na pai tih laa na vaih vaengah haben habangla na caet, na mael, na vaih mah pawh.
  7. Rhythm te a kut loh vaih boel saeh lam tah, vai khaw vai boel saeh. Beat pattern tini a mhan cala na vaih ham angoe.
  8. Laa na remh pohpoh vaengah, mavaeng akhaw bahoeng a loe la na remh puei mah pawh. A yai cala, a mhan cala na remh puei ni.
  9. Ol he mueh thui boeh, na thuicaihna he khaw mueh thui ham a ngoe moeh ni. A ngoena te mah dawk thui.
  10. Ol na thuili vaengah u khaw amamih poek ngaih ah laa na sak sak mah pawh. Na thui ol te ngai thuen saeh.
  11. Mavaeng akhaw laavaihkung nang loh laaremh rhoek te namih poek ngaih ah note te so lam ta tae, sa tila na sai sak mah pawh. Na mah loh rhep na tuukiik ni, na cang puei ni, na sak puei ni, na remh puei ni.
  12. Laaremh vaengah (discipline) he na thui pa mah pawh. Badong ah ti koi nih thlang loh boeih angaihthuen uet ah, bi rhawp caet thai pawh.

Laaremh na cangpuei boeih te na coengcoeng, then coeng na ti atah namah loh koep nhatuun hamkoi tah



  1. Olthoek boeih te a mhan neh a mhan pawt te nhatuun
  2. Rhythm a mhan neh mhan pawh
  3. Laa note kah a khuen dan, a caeh dan
  4. Laa te a rhiim om neh om pawh
  5. Ollung a then la yaakming neh yaakming thai pawh
  6. Oldi (melody, tone) mhan aa? mhan pawt aa? laa a sak dan
  7. Pakhat neh pakhat kah a sak te vai u thae aa?
  8. Khothli a dawp, a tha, a duem dan
  9. A nhuuk bik kah ollung (consonant) te a sak aa, a tueng sak aa? Lang aa?
  10. A ol a kaa neh sak dan
  11. A ka mhan pai dan, amhan la yilh huep dan
  12. Laa dong kah ollung loh a thui asullam bangla te a mik, mhai, a sak loh a tueng sak aa? (omngaih ollung te aka loh a sak vaengah omngaih mik mhai tueng a ngaih, kothae ollung te a sak vaengah ko thae mik mhai te tueng angaih te ni)

Oldi neh Rhythm cangpuei dan


Oldi


* Neutral Syllable (pa, la, loo) he sak sak

*Alang cala sak sak

*Piano neh nhatuun sak

*Solfege la sak sak

*Aka rhai Interval te thlang pakhat rhip la sak sak

*Thloep thloep boel lam sak sak

*Olthoek boeih te a yai cala (chord) la duep palam tah sak sak

*Accompaniment a pa mueh la a mah mih bueng sak sak (acappella)

Rhythm


*Kut bael or kho cawt Rhythm mhang lam tah sai sak

*Ollung te Rhythm neh sak sak

*Neutral Syllable te Rhythm la sak sak

*Neutral Syllable (pa, ta) he Rhythm neh a mhan cala sak sak

*Olhum te Rhythm bangla sak sak

Aso kah ka dek tangtae boeih he tah laavaihkung (conductor) loh a coeng thaina khawh hil ah a ming tih a mhan ham rhoe la a ngoe. Hikah ka dek boeih he kamahka poekna mailai pawt tih, diklai dongka a ming aka thang (musicians), aka cueih rhoek loh, yan lam ka loh laaremh vaengah a na mhang tangtae boeih te tinhin hil ah ana mhan la a om dongah tahae nang neh kai loh tae thai la, mhang thai la om. Hikah laaremh dan he na mhan tih Pathen koehna laa a satal cala na sak vaengah Bawipa tah ta-aep omngaihna om ni tila ka ngai-uep.

Dictionary

Choir = Laaremh or Olthoek

Choir members = Laaremh rhoek, laa aka sa rhoek

Conductor = Laavaihkung

Ol = Voice, sound

Oldi = melody, tune, tone, pitch, key

Conduct = vaih, vawk

Music Stand = Laa a tloengna, Music note/score a tloengna

Song’s leaders = Laa mawtkung (laa mawtkung hetah laavaikung neh vai u rhoi

pawh )

Interval = note pakhat neh pakhat laklo ka asen

Rehearsals = remhna

Intonation = olphoh

Soprano = hutarhoek loh a sak ol, ol khui ah a ka sangbik ol, note tah

Treble clef dong om ni.

Mezzo soprano = hika ol he tah Soprano neh Contralto laklo ah aka om ol tih,

Soprano lak ah bet toem. Hebal khaw treble clef dongah sak la

om.

Contralto = hika ol he tah, a toem khaw aka naa pawh a sang khaw aka naa

pawt hamla. Mezzo-soprano neh Alto laklo ah aka om note te

sak.

Alto = Hetah, huta hamla aka toembik ol la om. Treble clef dongah a

sak van bal. A ngen tah Alto clef dongah a soi ca van bal tih treble clef dongka aka om note tae dan neh vai u rhoi pawh.

Tenor = Hetah, tungpa loh a sak ol la om tih, tungpa hamla aka sangbik

ol la om. A ko ngai tah Bass clef dongah note te a soi. A lak

vaengah treble clef dongah khaw mhuh thai la om bal.

Baritone = Hebal khaw tungpa loh a sak ol la om tih, Tenor neh Bass laklo

kah aka ol la om. A sang khaw aka naa pawh, a toem khaw aka naa pawh, tungpa lo sak hamla. A yet ngaih tah Bass clef dongah note te mhuh thai la om.

Bass = Bass clef dongah note te om tih, ka toembik ol la om.

Teacher or professor = cangpueikung, saya, tuukiiktu

Music = laa, lumlaa

Acappella = A kaak la laa sakna. Laa asak vaengah bangkhaw tum ham bael

ham angoe mueh la a kaak saak la a sak. Accompaniment pah

pawh.

Accompaniment = Laa sak vaengah Tingtoeng mai aa, Piano mai aa, Toem mai aa,

pakhat khat a paya la a tum pah te ni.

No comments: