Sunday, November 11, 2007

Mah kho kah thlangka hingdan !!!!


By Tamna (BBA)

Poek mueh lah Matupi Media Groups he a om dong ah cal la omngaih ham la om. He kah group lam ka loh ca bu sai ha m la a thui vaeng ah khaw omngaih nah cala ka khueh. Te vaeng ah me bang lae ka daek la ve tih me bang lae ka tael lah eh ka ti. Te khui lam ka loh kho hla rhuet ah Matupi ah ka om vaeng kamang ka man tih te kah mangthae kawng he thui ham la ka ngaih.
Matu ram he tah Pathen loh yoethen nah a paek van bang la thing kung soep rhaep suva soeprhaep neh kho tom rham tom he a thoeihcam dong ah Matu ram he calcal la omthen tangkik. Te kah omthen na van bang la Matu ram a he thingkung soeprhaep kholing na ben a ka om thingkung rhokung khaw boeih soep. Thingtom rhaivang a phun soeprhaep he om tih hlang loh a bung boeih a khut na thai he banghoeng ah uem ham la om tangkik. Matu ram ah tlang dung dong lam kaloh a kah phuet tuiding he khaw cilrhik ca la om tih hlang loh a ok vaeng ah dingrhuel ca la om bal. Pathen kah kutsai tlang neh molmae ke dan vaeng ah kopoek lungbuei a ko calcal hnoe tangkik. A tloe ram bang la tangka neh suingun ommai pawt cakhaw thingsai rhosai tlang neh molmae ka dan vaeng ah Pathen kah a then na ta oe tueng tih a lungvat na khaw a then ca la ta oe ka ming vaeng ah Pathen taeng ah omngaih cil ka thui ham la ka ngaih tangkik. He kah tuiding cila long he ok ham la yilding cil huep ham lam he a phu vai khat ca khaw paek a ngoe mueh la Pathen ka a lung na neh hmuh hno Matu cako loh lung na tih cilpoe ham la bahoeng a ngoe tangkik. Ta hae ah Mangthae ka man na tah bangnim ti koi nih poek mueh la taeng vai ah a rhawk na he poek vaeng rhih ham la cal cal la om coeng. Pathen kah paek dilai he mamih loh kae na tih cilpoe ham la a om vaeng kae na voel mueh pawtyat he ni a then pawh. Hlang he a mah bueng ham la a hing thai moe nih. Hmailong ah a ka cana neh cadil cahma ham khaw khopoek ham la muep om. Pathen he a then dong ah Matu ca ko ham la ti tih khohong rhaita ah thing thaih rhumpu he muep han khueh nang neh kai loh ngaih vaeng cak thai la om te dae kae na mueh thintloh na mueh ng’om a tah hmai ben ah nang neh kai ham la cakkoi okkoi he omvoel mahpawh.
Aipoeh & Konglong Tlang
Thaidutthaih
2007 Khohal tue vaeng ah Matu ram he sading cala koep kapha. Te vaeng ah kamik khui ah a ka lo hno pakhat tah Matu ram he hlavai vaeng ka bang la om voel pawh ti ke ka mik dong ah tueng. Te kah a ka tueng pakhat tah Matu ram ah ta hae ah ok ham la tui he voeh voeh kha coeng. Thui na mai Matupi kah a ka om Rhaengsi sok he hla vai vaeng atah hlang loh tui he a then cala a cak thai. Te dae catah 1999 lam ka loh a tong u tih a taeng a vai ka neh a sae kah thingkung boeih a vung u dong ah ta 2005 tluk lam ka long tah Rhaengsi sok kah tui he boeih kak tih khohal ah te kah tui a ka ca rhoek ham la tui he rhawp om voel pawh. Yan lam ka loh nu pa loh a na cak noek rhaengsi tui vik a kak he mangthae pakhat lam ni a om van.
1
Lakphak kung ling na la a ti u tih
Thing boeih a vung phoei a tah
Bang khaw Ling u pawh
Manu napa loh thingrho he a mai lai lah vung dingdoeng khaw a ngaih moe nih te dong ah thing rho he a then la kae na ham la om. Ta hae ah duppuei khui kho varhung ol kang na pataeng khaw n’yak thai moe nih. Manu napa phung ah suva kah mai lai pataeng khaw a na ngaih u moe nih. Yan vaeng ah Maturam ah he Vakok khaw muep a na om ta hae ah mhmuh voel moe nih. Pa tong cana loh a thui na yan vaeng a tah vakok kah he hlang ngawn neh vai u rhoi a na ti dong ah vakok a kah a tah hnin thum khui ah sai a yaeh uh. Hlang long he mah bueng ham la poek a ti a then moe nih. Pathen loh Bible dong ah dilai he kai ka ni ti la a thui mah mih kah hut he tah cilpoe ham ni. Dilai he bungkhut na ham la mpaek van bang la a then la hno na ham la om coeng. Manu napa loh yan vaeng a tah diklai he a then la a na kae nah. Sokko he khaw ta a vok mai moe nih. Vok mai lai long tui a a kak sak ve tih kho kha ni ti he ba hoeng a na rhih uh. He kah mueihlip he so u lah Matupi kah a ka om Tawnhnong sok taeng kah mueihlip ni yan lam ka loh tawnhnong sok he tui khaw ding tih suva khaw ba hoeng bae dae tah ta hae a tah dum ham a ti na neh a rhaidoeng u tih thing boeih a vung u coeng hoe eng lam ni aom coeng. Dum sai he then pawh ka ti na ngaih moe nih. Dum ka sai ni dawk ti tih dum khaw a then la sai mueh lah ma nu na pa loh yan lam ka a hlun thing mai te vung khing tih ta hae ah hoe eng la khueh sut ca na he khothae ham la om tangkik.
Rhaengsi tui vik kak
Imlo boeih min
Thing rho he om taktak pawt koi nih me tlam a om ti khaw boeih na ming u coeng. Matu ram he yan vaeng a tah khotlan tue ah kho tlan, kho hal tue ah kho then. Kho khaw ek sik pawh, kho khaw ek ling pawh. Ta hae ah Bol kah thing boeih a hum u tih thing mit lam ka loh khohal tue kho voeh voeh ling coeng sikca tue vaeng a khaw kho bahoeng sik kho tlan tue bal a nim te a tlang a hman pawt dong ah a rhawk a rhal nah muep om. He kah meui hlip dong ah
so u lah kho he a tlan a hman pawt dong ah im lo khaw boeih min coeng. He bang hno boeih ha lo mah loh Pathen kah paek dilai he hno na thai pawt dong a ni he tlam he a om nah.
Te phoei bal ah a tloe a ka om hno bal tah me bang bal nim ti koi ni taeng vai kah ka hnawt vai kim neh lunghoi tui cana he ni. A ngen long tah lung hoi he pumpam la sut a hlah tih long im boeih a et coeng. Mah im a aet pawt a tah rhoeh ti nen he kho sak u ti hlang rhangpuei ham la then pawh. Mueihlip dong ah koep tueng ham la ka ngaih tah heka long puei he tah Ngala block lah caeh nah longpuei dae ni te dae ha tah a so ben lam ka loh a long lung hoi he a then lah a hlah u pawt dong ah a dang ben kah longpuei he boeih a et. He dong nang kah hut ah na ti u mai sui dae tol im long im neh khorha a then na ham tah hlang boeih kah pum dong ah hut boeih a khueh uh. Ram a then na ham tah nang neh kai kah hut ni. A ngen long tah barhan a then pawt dong ah ram a then moe nih ti mai ni. Mah pum pak kah hing na dong ah a yit ca hno dong lam ka loh tong tih a len due ah a then hno sai ham he nang neh kai kah hut la om. Nan loh na sai pawt a tah vandong lam ka loh vandong hlang ha rhum ve tih kan sai eh a ti moe nih. Hlang kho hlang rha na pha uvaeng ah ba hoeng sawt the a na ti ni. A mih long khaw me tlam lae a ram te a cil a poe tih a yuh a yam ti he ming u la sih. Matu ram ah long hoi a then la hlawn thai pawt dong ah ka rhawk muep om coeng. Im lo khaw boeih a po a ci sak. Tahae ah koep tueng ham la ka ngaih tah me lae ti koi nih sael rha sok. Matu ram ah saelrha sok bueng om ka ti nangaih moe nih a tloe sok khaw muep om ngawn. Natva kah longhoi tui he sok ko hlawn vaeng a tah ati ahnai neh tloh tat nathu te long hoi dong lam ka loh cak tui dong lah cet tih tloh tat la poeh. Te kah tloh tat te patoeng toeng a pung a tai vaeng a tah khodaeng lah ha pai. He kah sok he long hoi loh a et lam ka long tah sok khaw naep voel pawt tih sawt ham khaw then voel moe nih. Caeh hams lam khaw ba hoeng thae coeng.
Longhoi loh boeih a rhawk sak
A tloe ngai thuen ham la a ka om bal tah kho hong hmai he ngathuen ham la om. Khohong hmai he ngai thuen pawh vaeng a tah khopong tih khohong kah a ka om suva rhamsa boeih neh lunghicaikoek boeih khaw boeih duek. Hlang ham la a ka then aphu a ka om koi khaw boeih mit bal. thui na mai ah he kah mueihlip he so lah sih tui hmai he a then la tuem thai pawt vaeng ah a ka lo hno tah me bang nim ti koi nih a ngoe mueh la thing kung na boeih ung tih boeih koh he kah thing kung he koep hmuh na ham la boeih rhai coeng. Te phoei bal ah thing a mit vaeng a tah laimen khaw om voel pawh laimen te longhoi khotlan tui loh boeih a yo tih cang khaw then thai pawh. Cang a then pawt vaeng a tah kho kha ham ni a om mai coeng. He kah mueihlip he tah Pavan lo ah hmai a hlong u tih Pavan neh Thimkuet lo boeih ung vaeng kah mueihlip ni. A muei he khaw Kungca som neh hmaih ka loh la om. Hlang cuei ol a ka om tah Hlanghuen loh a huen a tah a pawn a lip khaw a caeh tah pueng, Hmai ah a ung a tah a pum la boeih a khuen a ti. Te dong catae kung nang neh na om na kung nang kah na bibi tah hlang boeih taeng khohong hmai he a puek na pawt ham ngai thuen na thai ham khaw khat neh khat ming na he pae u thae sih ti la thui ham la ka ngaih bal.
Saelrha sok
Kungca som Boeih ung
2
Matu cako loh olpuei koek bungkhut na khueh he tah bang lae ti bal koi nih lotawn he pawn ni. Lo tawn pawt a tah a tloe tang ka hmuh na koi khaw om pawh. Hnuk vaeng ah Kol ben la kayin cuek vaeng ah Kol kho ke rhea rhap la om tih thing kung rho kung khaw ka hmuh pawh. Ta hae a tah te vaeng ka bang la om voel mueh la Kol kho vik he thing rho ta oe ta oe sai hang tih mah ko he thing ta oe ta o emit coeng. Kolb en tah thing he heh tila a ling u mah kho tah thing he a ngoe na pawt nah vung ham bueng dawk mpoek. Lotawn he then te dae ha tah lo tawn long he thing a mit sak dong ah a tloe longpuei tlap ham la a ngoe van bal coeng. Matu cako ta hae ka bang la a kum ta kuem lo he n’tawntang loeng dae ha tah thing he voeh a mit dong ah lai khaw then voel pawh lai a then pawt vaeng a tah cang khaw cak rhoeh a dang voel moe nih. Hlang long he cak rhoeh a dang pawt vaeng a tah bung hah na he a phun phun la a tlap u tih a ngen long tah Pathen kongaih mueh neh upadi kah a ngai mueh hno na he khaw pueng pueng a sai uh. Te dong ah dilai dong ah cak rhoeh ok rhoeh dang na thai ham tah lo Sustaining Agro Land Technology (SALT) system he hlang loh hno na ham la he a sai u coeng. SALT he a then lah hno na thai koi nih ba hoeng then.
Lotawn he khaw cueih khueh a ngoe
A tloe mangthae Kaman bal tah bang nim ti koi nih 2007 April hla vaeng ah Matupi lam ka loh Madu (Khado) ben la Pathen olthang then thui ham la ka cet. Te vaeng ah bang lae ka hmuh ti koi vangca (village) ben kah kah a ka om rhoek loh mangrhaeng (zawngtah) mu he muep a tlam u tih vangpuei (Town) Matupi lah han yoih uh. Te kah mangrhaeng (zawngtah) mu he Kalay Myo lam ka loh Mizo ram ben la a khuen u ti la ka yak. Ka poek vaeng ah aw Matu ram he bung khut na rhoeh om mah pawh a ti dong ah Pathen long mangrhaeng mu a phu sak ti he ka poek tih ba heong ka om ngaih. He kah mang rhaeng mu he pawngkhat ah kyat 300 neh 500 lak lo ah a yoih thai. A thaih a thawn na a tah mang
Mangrhaeng kung rhup koh
rhaengkung kung khat dong a he pawng 30 neh 60 lak lo hil ah ka dang u thai ti la Khado kah a ka om mangrhaeng mu a ka yoi patong Awi Mil napa loh a thui. Ka ko khui a tah then then ka ti dae tah Matu pi ah ka bal vaeng a tah mangrhaeng mu a ka yoi rhoek taeng a he ka thin la muep toek coeng. Bang dong ah so u van lah thingthaih he a then la yoeng tih a soi ah dawk a bit tah then dae ta hae ka bang la a kung rhup a vung u he a then moe nih.
He kah mueidaep (photo) he tah Along sokko kah sut a vung u mangrhaeng thing ni. Ta hae ah sawt vaeng ah Remro tuiko, Along sok, Rhonglak sok neh Kumlu so kah mangrhaeng thing he boei a vung u coeng thing a om voel moe nih. A thaih dawk a bit he then dae a kung ah a pum la boeih a ka vung rhoek ngawn tah hlanghuen khui ah hlang huen thae bik ni. Hlanghuen long pa taeng hno a huen vaeng ah bet a caeh tak pueng hlang tloe ham neh hmailong ka ham poek voel mueh la he tla a boeih a vung he tah u long khaw ngaih ham a om voel moe nih. Hlang cueih rhoek loh ol a thui tah hnohaeng (Raw materials) a ka sai hno he hlangthae a ming na tih hnohmin (product) a ka sai ke hlang cueih a ti. Sui a ka to ke hlang ang a ti sui a ka lai ke hlang cueih a ti. Na kho kah thing a mit he hmai ben ah na ca loh nang laikung la nkhueh u ve ne.
Mangrhaeng Kung sut a vung uh
Te phoei ah Kaisi, Aidak, Lungpael neh Lungting Lakil tlang ben ah khaw a ngen long tah thing he a ah u. Tedae ha tah thing a ngoe mueh la a ngah khaw a ah mueh la sut a khueh u tiha hoei lah sut a hmawn vaeng ah cal cal la ka hnaih. Cingtoe khoyung Aidak molsang ben ah Mindat la a ka cet rhoek long tah na mik dong ah na hmu u van pa ka coi ni. Rhui he muep muep a loh u tih kol ben lah yoih ham la a hmoek uh. Te dae a ngen tah a yoih khaw yoih mueh la Mataw long taeng sut a ka om muep ka hmuh vaeng tah ka thin cal cal phat. He kah rhui he kholong tloe la yoih mueh lah makho mah ram ah hnthen la sai tih hnothen tangtae he yoi koi nih a phu cal la om ni.
He kah khomin he tah Kingsing khomin ni ka camoe vaeng ah he hmuen a he lo khaw a tawn uh. Dum khaw a sai u te dae thing boeih a mit lam ka long khomin tih te kah kho min loh lohmuen khaw laikok khaw boeih a rhawk sak. A kum ta kuem ah sael, vaito, pana ca na he boeih a khuen tih hlang kho daeng ba hoeng a paek coeng. Ol loh a thui tah mah loh tuh he mah long nih ng’ah eh a ti. Yan vaeng manu napa loh a na ming pawt tih thing rho he a then la a na sai pawt mai cakhaw ta hae tah tetlam te sai ham a om voel moe nih. Tahae san ah kho a ka poek thai lungming hlang kak lam na om uh ca tae kung nang neh kai kah laengpang so ah hut muep om coeng. A ngen long tah a ngoe moe nih Ram tloe lah ka cet vaetih ka cak bitni na ti sui dae ram tloe ah ta ah natural resources he boeih coeng mah kho ah muep ompueng. Pathen loh ram a ti na hnin a tah nang long na pang van ni. Matu ram khaw rhaipai bang la pai lum van ni.
Kingsing Khomin
Sokko tuiva ka pongpa vaeng ka thing huei huei ti. Yan ah hlang loh tui a hoi a tah soh he dawk a khuen mai tih tui a hoi a hoi uh. Ta hae kah hlan loh kai ka thoem a ti lam a a poek co sokko ta kuem ah tui hoi la a caeh vaeng ah 3 Kilo generator a koh thil tih tuiva kah nga te electronic shock a taih uh. A sai ngawn tah ba hoeng loe dae tah. A ngen loh si a phul tih a rhun uh. Te dong ah ta hae ngadik ngadek ca pataeng khaw tuiva ah om tlaih voel pawh. Soh neh hoi vaeng a tah a len he dawk tuk tih a yol cana he thanghal omvai ka ham la koep om bal pueng ta hae a ngawn tah om tlaih voel pawh. Kamang thae oe ! kamang thae tangkik ka lakueng hlangmai coeng. Matu ram kah a soep a rhaep he mah mih loh cilpoe u sih neh.
Matu ram kah Pathen loh a paek khui ah nang neh kai loh bungkhut na koi lah hno na thai ham tah khambal bahoeng then. Hlang loh a phu khaw then meyet maeyet na yoi ca khaw boeih phuthai. Te coeng ah phoh ding doeng ham khaw yoei. Yan vaeng a tah khambal he a bo thae tih a tue u dae ha tah ta hae a tah hlang loh baelh baelh a laeh coeng. A phu khaw om coeng. Ling lah ling coeng a tah hmai long ka ham lah matu ca ko loh ngai uep nah om. Khambal ling long thing rho boeih mit sak khaw a ngoe moe nih. Te coeng ah suva long khaw a cak pawt dong ah khoembael ham khaw ba hoeng yoei. Te dong ah khohong rhai ta Pathen loh a yoe la a khueh moe nih. A then la sawt ham la om coeng.
Khambal Nen khaw bungkhut thai ni
PATHEN OL NEH POEK HMAIH HAMLA
Rom 8:22
A saihluen hno boeih loh thikat la kopang u ti patang a khang u ti te mah mih loh m’ming.
Rom 8:39
Bang dong ah a saihluen boeih dilai long he ca a ka om tom bang la ba hoeng patang a khawng u tih thik at kopang u ti te mamih loh m’ming.
Hebrai 4:13
3
Pathen hmai ah a ka tueng pawh pa khat khaw a om moe nih. A saihluen hno boeih he ahmai ah boeih tueng. Mamih khaw mahmih kah isai na so boeih ah Boeipa loh ol n’caek pueng ni.
Duet 10:14
Van dong neh van a ka om boeih khaw diklai neh dilai dong a ha ka om boeih khaw Boei Pa Pathen ka ni.
Deuteronomy 20:19
Nang loh ram pakhat te tukk ham la khing na kulh a tah thing na vung mah pawh. Dilai ah a ka poe he hlang kah bung khut na la a om dong ah a thaih ni dawk na cak eh. Kho bueng mah dawk kulh thing vung boeh.
Saam 24:1
Dilai neh dilai hman hno a ka om boeih a thoeih a cam na boeih khaw Pathen koe ni.
1 Kawrin 10:26
Bang dong ah dilai hman kah hno a ka om boeih he Bawipa ka koe la om.
Saam 72:6
Ram khui ah canghum muep thawt vetih thingthaih rhumpu loh Lebanon duppuei bang la nuknuk tat pawni. Vang ca rhoek long khaw lai kah rhamnoe bang la saitlim pawn ni.
Isaih 6;3
Boeipa Pathen loh kai kah tlang cim dong a tah; Maetang neh tuca hmai kol rhoi ve tih, sathueng long khaw cangkong ni a cak van pawn eh, laidik he ni rhulpuei long khaw a buh na eh ti la a thui.
Saam 19:1
Vandong kah a ka om boeih long ke Pathen ka boei len ne a doek tih, khohni hmui kah a ka om boeih loh a kutngo te a tueng sak.
Genesis 1:12-13
Dilai loh rhamkung khaw, cangthaih la a ka poeh cangkung khaw, a mah dong ah ati a mu om tih a thaih ka thai thingkung khaw a poe sak. Te rhoek boeih te Boeipa Pathen loh bahoeng then ti la a hmuh.
Ezekial 31:4-11
4Tuiva kah lungvat nah a len rhang neh tuidung kah a lung vat na rhang dong ah a kung khaw sang. A ni a ling nah kho takuem ah tui boeih om.
5Te tlam khohong kah thing kung rhokung boeih lak ah sang. A pung a tai vaeng ah tui a yet dong ah a hleng khaw yet tih sen.
6Van kah a ka om va boei long khaw a hlaeng dong ah bu a tuk. Khohong kah rhamsak boeih long khaw a bu hmui ah ca a cun. Te kung hlip pilnu hlang boeih long khaw om uh. 7Te thingkung tah tui a yet na hmuen ah a yung a pael dong ah a kung sang tih len a hna khaw buh a sawt then.
12 Rhih om kholong hlang rhoek ha lo u tih thing a vung phoei ah sut a voeih u coeng. A bong a ban khaw tlang neh sokko, khotom ah paelhpaelh yalh coeng. Dilai hlang boeih loh a ni kah a hlip khui lam ka loh nong tih a caeh tak u coeng. Van kah a ka om va ca na neh rham sa rhoek tah a ka tlawt tang tae a nuei a pil dong ah sut om uh.
Joel 1:18-20

No comments: